Foto van de voorpagina van bijlage de Verdieping van Trouw van vandaag.

Desert Dumps

‘EU besteedt schending mensenrechten uit’

Deze titels boven artikelen die gisteren wereldwijd in media verschenen, zeggen duidelijk wat de EU doet: Ze sluit deals met landen die migranten in de woestijn of andere levensgevaarlijke gebieden dumpt, zonder voldoende drinkwater, die razzia’s houden, mensen van de straat en uit hun huis plukken, hen opsluit of verkoopt aan mensenhandelaren die hen vervolgens martelen, seksueel misbruiken, hun families afpersen, als slaaf laten werken of doorverkopen.

De EU weet hiervan, levert materiaal en financiert en traint de menskracht, zo tonen de journalisten. Ze ontkent zelf hierbij betrokken te zijn. Een Franse professor van de universiteit van Lyon denkt daar anders over: "De EU is medeschuldig en medeverantwoordelijk", stelt zij. “De EU besteedt mensenrechtenschendingen uit’’.

Onderzoeksjournalisten leveren vele bewijzen

35 journalisten uit minstens acht landen van het samenwerkingsverband Lighthouse Reports, voor internationaal journalistiek onderzoek, deden uitgebreid onderzoek. Ze verzamelden vele bewijzen en getuigenissen (zoals video’s) die deze stellingen onderbouwen.

Lees hier het Engelstalige artikel en bekijk enkele video's op de website van Lighthouse Reports (Je kunt een donatie doen om het onderzoek te steunen).

Tegelijkertijd verschenen artikelen in onder meer Der Spiegel (DL), Le Monde (FR) en El Pais (Spanje), IRPI, Italië, en Enass (https://enass.ma), (Marokko), Inkyfada (Tunesië).  Ook in Trouw (20 mei website, 21 mei papier) en Trouw-bijlage de Verdieping.

Uit het onderzoek blijkt dat de EU medeschuldig is aan ‘het dumpen van vele mensen in de woestijn of afgelegen (grens)gebieden, meestal zonder water, drinken of enige vorm van hulp’. Ze komen dan vaak in handen van mensensmokkelaars en krijgen te maken met ‘marteling, seksueel misbruik, dwangarbeid, afpersing van familie of de dood’. Velen raken vermist.

Doden in de woestijn

Sinds de deal met Tunesië (juni 2023) stierven in de maanden erna, minstens 29 mensen die met bussen en al in grensgebieden of de woestijn gedumpt werden, vele anderen raakten vermist. De Tunesische regering ontkent dit. De journalisten kunnen aantonen dat minstens dertien groepen mensen gedumpt zijn sinds de deal, tot nu toe.

De Europese commissie zei in september hier niets mee te maken te hebben. Echter in dezelfde tijd dat de Tunesische Nationale Garde zich hiermee bezighield kreeg die dienst trainingen ter plekke en geld en materiaal van de EU.

Marokko dumpt tienduizenden mensen

Ook in Marokko en Mauritanië krijgen overheidsdiensten financiële steun en trainingen terwijl ze zich tegelijkertijd bezighouden met illegale (‘clandestiene’) praktijken zoals het tegen wetten en regels in, dumpen van mensen over de grens, in afgelegen, levensgevaarlijke gebieden.

Uit onderzoek blijkt dat de EU hiervan weet, zo wordt als voorbeeld genoemd dat in documenten van de EU zelf staat dat in 2018 tienduizenden mensen door Marokko gedumpt zijn in afgelegen gebieden, waaronder zwangere vrouwen en kinderen.

Ook wijzen de journalisten op een rapport van het Europees Parlement uit 2023 dat spreekt over ‘willekeurige arrestaties, detentie, geweld, inclusief marteling en (illegale) uitzetting’ vanuit Mauritanië naar Mali en Guinee. En over ‘systematische en serieuze mensenrechtenschendingen’. Ondanks dit rapport besluit de Europese Commissie de steun aan Mauritanië juist te verhogen.

Van straat en uit huizen geplukt

Het gaat om tienduizenden mensen per jaar. Mensen worden niet alleen opgepakt als ze de grens over willen gaan maar (in Marokko) ook uit hun huizen of van straat geplukt, ook als ze in het betreffende land een verblijfsvergunning hebben (voorbeelden van Mali worden gegeven).

Ze worden in de woestijn, in de bergen of elders over de grens gedumpt, zonder water, in detentie gezet met onvoldoende drinken en eten, verkocht aan mensenhandelaren en milities. Hier wordt Europees gefinancierd materiaal voor ingezet, evenals door de EU getrainde en gefinancierde menskracht.

Ontmoediging en afschrikking is het doel. Na enkele keren gedumpt te zijn, geven mensen, als ze het al overleven, het soms op en keren terug. Als ze die mogelijkheid hebben.

Marokko houdt in 2023 75.000 mensen 'tegen'

In Marokko houden de zogenoemde ‘forces auxilieres’ zich hiermee bezig (paramilitairen), Ze pakken vooral zwarte mensen op. In 2023 waren dit 75.000 mensen. In overheidsrapportages, vermoedelijk bedoeld voor Europese partners staat dat deze mensen zijn tegengehouden, zodat ze niet naar de EU reisden. 

Twee Guinese vrouwen worden als voorbeeld genoemd, ze verbleven legaal in Mauritanië, wilden doorreizen naar de EU, werden opgepakt en in detentie gezet. Daar zaten ook kinderen en er was onvoldoende water en eten. Later werden ze in een door Spanje gefinancierd busje in de woestijn in Mali gedumpt in een onveilig gebied waar Al Qaida actief is.

Verkoop van mensen aan Libische grenswachten

In Tunesië worden eveneens regelmatig razzia’s gehouden en mensen in de woestijn gedumpt, zoals een Kameroenese man, die bijna doodging maar net op tijd gered werd door een bewoner van het gebied.

Soms verkoopt Tunesië mensen aan Libische grenswachten. Daar zijn ook getuigenissen van, bijvoorbeeld van iemand die - na ernstige marteling en afpersing- door zijn familie is vrijgekocht. Veel mensen worden ingezet als dwangarbeider of slaaf. Soms doorverkocht.

 

Misstanden en levensgevaar aan Poolse grens

Lees hier een bericht dat in de nieuwsbrief van STIL van april verscheen over de situatie aan de Poolse grens.