Foto: Manette Ingenegeren

Samenwerking EU - Ethiopië over 'terugname' uitgeprocedeerde vluchtelingen

Mogelijk straks makkelijker gedwongen uitzetting naar Ethiopië

De EU is bezig vergaande afspraken te maken met de Ethiopische autoriteiten om het mogelijk te maken uitgeprocedeerde vluchtelingen gedwongen uit te zetten. Dit is tot nu toe meestal niet mogelijk als de mensen zelf niet meewerken. De Ethiopische ambassade verstrekt tot nu toe geen reisdocumenten aan de EU, die nodig zijn om iemand op het vliegtuig te kunnen zetten en de uitzetting daadwerkelijk mogelijk te maken. Dit gebeurt wel als de betrokkene er zelf om vraagt en een kopie van een (oud) id-document kan laten zien.  

Straks vaker reisdocumenten verstrekt door ambassade

De EU probeert nu met Ethiopië tot betere afspraken te komen om uitzetting makkelijker te maken, ook als de betrokkenen (uitgeprocedeerden/mensen zonder verblijfsvergunning) niet meewerken. Een werkgroep van de EU onderhandelt met Ethiopië over een concept- samenwerkingsovereenkomst. Daarin staat in detail wat er zoal zal gebeuren als iemand uitgezet moet worden en als aan de Ethiopische ambassade een reisdocument gevraagd wordt door een van de EU-lidstaten. Zo staat er in de concept-deal dat, als er geen (verlopen) paspoort of ander id-document voorhanden is, de geheime dienst kan worden ingeschakeld om de nationaliteit vast te stellen. Dan kan alsnog een reisdocument (LP) verstrekt worden. Bekijk via de link het uitgelekte document:

https://martinplaut.wordpress.com/2017/12/06/leaked-european-union-document-outlines-procedure-to-expel-ethiopians/

Financiële steun in ruil voor terugname

Dit document is uitgelekt en bij een journalist terecht gekomen. Al eerder was bekend dat Ethiopië en de EU meer willen samenwerken. Dit werd bekend na bezoeken van Ethiopische delegaties aan Brussel, onder meer in juni 2016 en november 2015. Toen is afgesproken dat de EU financiële steun zal geven op humanitair en economisch gebied, in ruil voor het meewerken van Ethiopië aan ‘terugname’ van eigen onderdanen die zonder verblijfsvergunning in de EU verblijven en het werken aan een betere grensbewaking om te voorkomen dat mensen illegaal uitreizen richting de EU. Hier is tot nu toe niet meer over bekend geworden dan enkel deze deal in grote lijnen. Nu lijkt het erop dat er achter de schermen al actief aan wordt gewerkt. 

Activisten in Europa

Op dit moment worden veel vluchtelingen uit Ethiopië die in Nederland asiel vragen, afgewezen omdat ze in de eerste asielprocedure onvoldoende kunnen aantonen dat ze te vrezen hebben voor vervolging wegens politieke activiteiten. Hoewel Ethiopië een dictatuur is waar geen politieke vrijheid is en veel oppositieleden te maken hebben met gevangenisstraf, marteling en zelfs velen de dood vinden, is het niet makkelijk asiel te krijgen omdat vluchtelingen vaak te maken hebben met een bewijsprobleem. Het is voor sommigen onmogelijk aan te tonen dat ze politiek actief waren en dat ze om die reden vrezen voor vervolging. Bewijzen die ze zelf aandragen, worden niet altijd erkend. In een later stadium kunnen ze zeer regelmatig alsnog asiel krijgen als ze hun zaak beter kunnen onderbouwen. Hiervan zijn meerdere voorbeelden bij STIL bekend.

Spy-ware

Veel mensen zijn ook in Nederland actief in de oppositie. Op dezelfde dag dat dit bericht bekend werd over deze uitzet-samenwerking, kwam de Amerikaanse mensenrechtenclub Human Rights Watch (HRW) met een bericht dat Ethiopië weer nieuwe 'spyware' heeft ingezet tegen activisten en oppositieleden in het buitenland. Om op internet in de gaten te houden wie zich met oppositie bezig houdt.

https://www.hrw.org/news/2017/12/06/ethiopia-new-spate-abusive-surveillance

De combinatie van deze twee nieuwtjes is zorgelijk. Mensen waarvan de Ethiopische autoriteiten weten dat ze actief waren/zijn in de oppositie, lopen gevaar bij terugkomst. Er doen onder actieve vluchtelingen geruchten de ronde dat de Ethiopische autoriteiten de namen weet van aanwezigen bij een bepaalde demonstratie. Zelfs werd over een demonstratie in Nederland door de autoriteiten openlijk gemeld dat de (vreedzame) demonstranten hiervoor in Ethiopië voor de rechter moeten komen.  

"Het is jammer dat in de deal niet staat dat aan de terugkeerders de garantie wordt gegeven dat ze in leven zullen blijven en niet worden opgesloten of gemarteld. En dat ze in vrijheid hun politieke mening kunnen geven…" 

Een vluchteling die anoniem wil blijven, zegt cynisch: "Het is jammer dat in de deal niet staat dat aan de terugkeerders de garantie wordt gegeven dat ze in leven zullen blijven en niet worden opgesloten of gemarteld. En dat ze in vrijheid hun politieke mening kunnen geven… Dat is helaas niet het geval”.  Een andere persoon vindt het opvallend dat het EP op andere momenten kritiek levert op de mensenrechtensituatie in Ethiopië maar toch dit soort deals sluit.

Zie ook eerdere nieuwsbrieven en berichten van STIL. Of de websites van Amnesty en HRW.